Our TEDx talk in Yangon!

FOOD WASTE IS NOT TRASH / INDA AUNG SOE

There is something we all produce – without even thinking about it – every single day. Every one of us, at home in our kitchen. That thing is TRASH. And today, I’m here to talk about it – our fantastic trash.

When we talk about trash here in Myanmar, we usually divide it into two types: wet waste and dry waste. Most people have picked up on the word “Recycling” by now. 

We’re all quite familiar with the concept of recycling DRY waste like plastic bottles, glass, metal, electronic waste, and so on. A number of businesses and organisations are working in this area already.

But what about ORGANIC waste?

It seems like organic waste, wet waste, FOOD waste, is a forgotten subject… No one talks about it. 

According to surveys by the World Bank and YCDC, the Yangon City Development Committee, the amount of trash being collected in Yangon, is around 2,500 to 3,000 tons, daily.

THREE-QUARTERS of all that trash is organic waste such as food waste. It comes from households, it comes from restaurants, hotels, schools, international schools and monasteries. It comes from factories, local markets and fruit shops. And it also comes from gardens and parks – leaves, grass cuttings, garden trimmings and branches.

All of this is dumped every day on the landfills of Yangon.

What happens actually when we dump all this organic waste on our landfills? 

Well, it really causes a lot of problems.

Let’s look at them:

1. Rotting food. When food waste and other organic waste rots in a landfill it smells terrible and spreads pathogenic bacteria. This is not only unpleasant for people living nearby, it can make them sick. 
2. CO2 and methane gases. According to the US Environmental Protection Agency,  12% of global carbon emissions come from food waste. This makes food waste the fifth biggest source of carbon gases in the world. This makes it a serious contributor to climate change and global warming. 
3. Methane is flammable. Methane is also a dangerous natural gas which is highly flammable. Our trash bags are basically methane bombs. Our final dumpsites are like methane tanks. Remember the landfill fire last two years ago? Get used to it, there will be more if we don’t do something about all the organic waste in our landfills. 
4. The landfills are full. There’s simply not enough space left for more trash. In their report early last year, the YCDC said landfill space in Yangon will run out in two to three years. It’s now a year later, so we are down to two years. 

These are just some of the problems we’re facing when it comes to unmanaged trash in Yangon.

So, do we have any solutions to all these problems related to organic waste? Yes, we do.

From the many good methods that are being used around the world, we’ve picked up on a method called “bokashi”. It’s a method that means we can make compost soil out of our household food waste.

It’s easy. What we need to do is collect the food waste we produce during the day in our kitchen at home, put it in an airtight bucket or bin, and then ferment it using EM bokashi bran for a week. It will smell something like kimchi. A week later we mix this fermented food waste with soil in a place we want to grow something. Or you can mix it with the soil in a potplant if you live in an apartment or a condo. Let’s have a look at how easy it is to prepare a pot plant with our food wastes.

It’s that easy. From food waste to a new plant growing takes a week or two.

When we do this at home or anywhere else, we start using three-quarters of our daily trash to make fertile compost soil. This means we have way less trash every day. And we also start to solve many of the problems I talked about earlier that are caused by all this organic waste going to landfill.

As one of many good methods, let me tell you why we picked up on bokashi.

1. It’s very hands-on. It doesn’t need any high-tech equipment, which means you can do it in your kitchen at home or even on your balcony. 
2. It’s very space efficient. It takes very little space at home, it’s enough with a few flower pots. 
3. It’s also cost-effective. The monthly cost to manage all your organic waste at home is about the same as a bunch of bananas. 
4. Everyone can do this. Even people with little or no education. The biology is complex, but there’s nothing technical or complicated about getting started once you know what to do. 

So this is why we’ve chosen this method, the bokashi method that turns food waste into compost soil. At the moment, we believe it is the best available method for Myanmar and its people. And anywhere else, for that matter.

When we talk about organic waste here, dry leaves are an important part of the story. Leaves are falling every day now in the dry season. More or less every household here in Yangon is sweeping up their dry leaves and burning them, along with plastic trash. Early each morning and evening people make small fires on every street corner. Cosy? Perhaps. But during these dry months the air quality here is terrible and people become sick from the air pollution. 

Instead of burning them, we can use these dry leaves with our kitchen waste to make natural soil compost. 

So, we’ve now talked about the problems our organic waste is causing us, and how we can solve them on a household level. I guess you’re wondering if anyone is actually doing this here in Yangon? Of course. We are.

Two years ago, we founded a team called Bokashi Myanmar and we’ve been composting organic waste since then.  

Let me share with you some of the projects that we’re running at the moment.

1. Back alley composting project. From the food waste from 80 households who signed up for the project, we’re making bokashi compost soil that can be used to help boost the small gardens in the back alleys.
2. In North Dagon, we run a bokashi yard where we make 20 tons of compost per month from the organic waste from our local wet markets, along with the food waste from a number of restaurants, international schools, and hotels. We are currently expanding this. The yard is not big – it’s just a normal suburban block on the main street of the local ward. It could easily be replicated elsewhere.
3. We’re also training householders, gardeners, school and hotel staff to set up their own composting cycles. We’re also helping hotels outside Yangon to process all their own food waste on site, diverting it from landfill and helping them start their own food gardens instead.

You might be wondering by now, who should make this happen? An NGO? The government? The Yangon City Development Council, YCDC? If any of these organisations want to be part of the solution, that would of course be great. But we don’t have to wait for them – we are the ones producing a lot of this organic waste in our homes and kitchens, so it’s also up to us to do something about it. If we can cooperate with the bigger organisations in future, that’s great. But in the meantime, it’s up to us. If I have a solution, I will make something happen. If you have a solution, you should make something happen.

That way we can all work together to reduce this mountain of organic waste, and create a cleaner and greener environment for us all to live in. That’s why, to make the city, the country we live in a cleaner and greener place by start composting of all our oragnic wastes, let me urge you all to join in our #SoilRevolution.

Thank you. 

Read Inda’s TEDx Yangon talk in Myanmar here:

ကျွန်တော်တို့တစ်ဦးချင်းစီလိုက်ကရော တစ်အိမ်ချင်းစီလိုက်ကပါ
နေ့စဉ်နဲ့အမျှထွက်ရှိနေပေမယ့် ကျနော်တို့ မေ့လျော့ထားတဲ့အရာတစ်ခုရှိပါတယ်။

အဲ့ဒါကတော့ အမှိုက်ပါ။ဟုတ်ကဲ့ ကျွန်တော်ဒီနေ့အမှိုက်အကြောင်းပြောဖို့ဒီကိုလာခဲ့တာပါခင်ဗျာ့။

အမှိုက်လို့ပြောလိုက်ပြီဆိုရင်မြန်မာပြည်မှာသတ်မှတ်ထားတာကတော့ အမှိုက်စိုရယ် အမှိုက်ခြောက် ရယ်ဆိုပြီနှစ်မျိုးခွဲခြားကြတယ်ပေါ့ဗျာ။ ပြီးတော့တစ်ခါတည်းတွဲပြီးသိတာကအမှိုက်ဆိုလို့ရှိရင် recycle ကိုပါတွဲပြီးသိကြတယ်။ recycle လို့ပြောလိုက်ပြီဆိုလို့ရှိရင်လည်းအများစုက ပလက်စတစ်တို့ ဖန်တို့ မှန်တို့ သတ္ထု သံစတွေနဲ့ electronic waste တွေလိုမျိုး ဒီလိုအမှိုက်တွေကို recycle လုပ်တာမျိုးကြတော့လူတွေကသိကြတယ်။
သူ့ဟာနဲ့သူrecycle လုပ်နေတဲ့ sector တွေ business တွေလည်း ရှိထားပြီးသား။

အမှိုက်ရဲ့အများစုပမာဏဖြစ်တဲ့ organic waste သို့မဟုတ်wet wasteပေါ့ ဒီအမှိုက်စိုတွေကိုကျတော့ Recycle လုပ်တဲ့ sector လည်းမရှိသေးဘူး။ ပြီးတော့recycle လုပ်လို့ရတယ်ဆိုတာသိတဲ့သူလည်းနည်းပါသေးတယ်ခင်ဗျာ့။အဲ့ဒါကြောင့်ကျွန်တော်ဒီအပိုင်းကိုပြောချင်တာပါ။

အခု၂၀၁၉ ခုနှစ်တုန်းက- World Bank နဲ့ YCDC ကနေထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ စာရင်းဇယားအရဆိုရင် ရန်ကုန်မြို့ပေါ်မှာတင်ကို တစ်နေ့တစ်နေ့အမှိုက် တန်ပေါင်း ၂၅၀၀ နဲ့ ၃၀၀၀ ကြားထွက်ပါတယ် ခင်ဗျ။

အဲ့ဒီအမှိုက်တွေကို ၄ပုံ ပုံလိုက်မယ်ဆိုရင် ၃ ပုံလောက်က food waste တွေ kitchen waste တွေလိုမျိုး organic waste တွေ biodegradable ဖြစ်တဲ့waste တွေ။ အဲ့အမှိုက်တွေကို recycle လုပ်တဲ့ sector လည်းမရှိသေးတဲ့အတွက်ကြောင့်ဒါတွေအားလုံးဟာအမှိုက်ပုံမှာပဲ လမ်းဆုံးကြရပါတယ်။

အဲ့ဒီမှာပြဿနာတွေရှိပါတယ်ခင်ဗျ။အဲ့တော့ အမှိုက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ပြဿနာလေးတွေ နည်းနည်းလေး ပြောပါရစေဗျ။
တစ်က ဒါတွေကိုအမှိုက်ပုံမှာ ဒီအတိုင်းသွားပုံထားလို့ရှိရင် ပုပ်သိုးပြီးတော့ ပျက်ဆီးတာပါပဲ။ ဒီလို ပုပ်သိုးခြင်းကနေ ထွက်တဲ့ အနံ့အသက်ဆိုးတွေနဲ့ pythogenic bacteria စတာတွေကြောင့်၊ အမှိုက်ပုံနဲ့အနီးအနားဝန်းကျင်မှာ မလွဲမရှောင်သာ နေနေကြရသူတွေနဲ့၊ အလုပ်လုပ်ကြရသူတွေအတွက် အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာလိုမျိုး အပါအဝင် ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။

နောက်တစ်ခုကကျတော့ ဒီအမှိုက်တွေပုပ်သိုးခြင်းကနေ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်တို့လို မီသိန်းတို့လို GHGs ဓါတ်ငွေ့တွေ ထွက်ပါတယ်ဗျ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ US environmental protection agency ရဲ့ စစ်တမ်းအရဆိုရင် တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ kitchen waste တွေ food waste တွေက ထွက်တဲ့ carbon emission ဟာ 12% ရှိပါတယ်။ ဒါ global carbon emissions မှာ (၅) ပဉ္စမမြောက် အကြီးဆုံး Carbon source လည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးတော့ ဒီ GHGs တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ မီသိန်းပေါ့နော်။ ဒီမီသိန်းကမီးလောင်လွယ်တဲ့ ဓါတ်ငွေ့လည်းဖြစ်တယ် အဲ့ဒါကြောင့်မို့လို့ အမှိုက်ပုံ
ကြီးတွေဟာ ဒီမီသိန်းဓာတ်ငွေ့အသိုက်ကြီးလိုဖြစ်နေတယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒါမျိုးတွေကြောင့်ပဲ နွေရာသီလိုမျိုး ပူတဲ့အချိန်မျိုးတွေဆိုရင် အခန့်မသင့်ရင် မီးပါလောင်တတ်တယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်လောက်က ထိန်ပင်အမှိုက်ပုံမှာ မီးအကြီးအကျယ်လောင်တာ မှတ်မိကြအုံးမယ်ထင်ပါတယ်။ ဒါမျိုးတွေက ကျနော်တို့ရဲ့ အမှိုက်တွေကိုသာ စနစ်တကျ မစီမံတတ်ရင် ဖြစ်လာဖို့အလားအလာ အများကြီးရှိသေးတဲ့အတွက် စိုးရိမ်ရပါတယ်။

ဒီလိုမျိုး အမှိုက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ပြဿနာတွေ အပြင်ကို နောက်ထပ် ဒီမနှစ်က ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကထုတ်ပြန်တဲ့ YCDCရဲ့ အချက်အလက်နဲ့ စာရင်းဇယားတွေအရဆိုရင် ရန်ကုန်မြို့မှာ အမှိုက်ပုံစရာ ဧရိယာက နောက်သုံးနှစ်စာအတွက်ပဲကျန်တော့တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဒါဟာ ၂၀၁၉ အစောပိုင်းတုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ အခု ၂၀၂၀ ခုနှစ်ကို ရောက်ပြီဖြစ်လို့ ကျနော်တို့ တစ်နှစ်ကုန်ခဲ့ပြီးပါပြီ။ နောက် ၂ နှစ်စာပဲကျန်ပါတော့တယ်။ အဲ့လို space ပြဿနာလည်းရှိပါတယ်။ ဒါအမှိုက်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပြဿနာတွေထဲက တချို့ကို ထုတ်ပြတာပေါ့။ အဲ့တော့ ဒီပြဿနာတွေကို ကျနော်တို့ ဖြေရှင်းနည်း ရှိပါသလားဆိုတော့ ဟုတ်ကဲ့ ရှိပါတယ်။

ဖြေရှင်းနည်းတွေက အခုဆိုလို့ရှိရင်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီးသီးမှာလုပ်နေကြတဲ့ waste management လုပ်တဲ့နည်းတွေ အများကြီးရှိတဲ့အထဲကမှ အခုလောလောဆယ် ကျနော်ပြောချင်တာကတော့ Bokashi လို့ခေါ်တဲ့ သဘာဝမြေဆွေးလုပ်တဲ့ နည်းစနစ်တစ်ခုပါ။ သူက လုပ်ပုံလုပ်နည်းကလည်း လွယ်ကူပါတယ်။
ကိုယ့်အိမ်ကနေ တစ်နေ့စာ တနေ့စာ အမှိုက်တွေကို စုပြီးတော့ လေလုံတဲ့ပုံးတစ်ပုံးမှာထည့်မယ်။
EM အကျိုးပြုအနုဇီဝပိုးလေးတွေနဲ့ ရောပြီးအချဉ်ဖောက်
တစ်ပါတ်လောက်နေတဲ့အခါကျရင် ကိုယ်အပင်စိုက်မယ့် နေရာမှာ မြေနဲ့ရောထားလိုက်။ ကိုယ်ကနောက်ဆုံး တိုက်ခန်းတို့ ကွန်ဒိုတို့မှာနေတယ်ဆိုရင်လည်း ပန်းအိုးလေးတစ်လုံးမှာ မြေနဲ့ရောပြီးတော့ ထည့်ထားပေးလိုက်။
နောက်တစ်ပါတ်နေရင်အပင်စိုက်လို့ရပါပြီ။ အဲ့လောက်အထိလွယ်ကူပါတယ်။ ဆိုတော့ လုပ်ပုံလေး ကြည့်လိုက်ကြရအောင်ပါ။

ဒီလိုလုပ်မယ်ဆိုရင် အစောက ကျနော်ပြောခဲ့တဲ့ အမှိုက်ပမာဏထဲက ၄ ချိုး ၃ ချိုးဖြစ်တဲ့ organic waste တွေကို ကျနော်တို့ ဒီလိုမျိုး မြေဆွေးအဖြစ်ပြောင်းနိုင်မယ်ဆိုရင် အမှိုက်ပမာဏလည်း အတော်များများ လျော့ကျနိုင်မှာဖြစ်သလို အစောကပြောခဲ့တဲ့ ပြဿနာတွေကို အတော်များများဖြေရှင်းပြီးသားဖြစ်သွားမှာပါခင်ဗျ။

ဒါဆိုရင် နည်းလမ်းကောင်းတွေအများကြီးရှိတဲ့အထဲက ဘာလို့ဘိုကာရှီကို ရွေးသလဲဆိုတော့

တစ်က ဒါက Hands on ဖြစ်လို့ပါ။ ဘယ်လို High technology မှလည်းမပါဘူး ဘယ်စက်ပစ္စည်းကရိယာမှလည်း သုံးစရာမလိုပဲနဲ့ လူတိုင်းကလုပ်လို့ရတဲ့နည်းစနစ် ကိုယ့်မီးဖိုချောင် ကိုယ့်အိမ်ဝရံတာမှာတင် လုပ်လို့ရတဲ့နည်းစနစ်ဖြစ်လို့ပါ။

နှစ်ကတော့ space efficientပေါ့။ နေရာလည်း ဘာမှ မစားပါဘူး။ ပန်းအိုးလေး တစ်လုံးရှိရုံနဲ့ စလို့ရပါပြီ။

သုံးကတော့ cost effective ပေါ့။ ကိုယ်တစ်လလုံးလုံး ကိုယ့်အိမ်က ထွက်တဲ့ food waste တွေ kitchen waste တွေ အဲ့လို organic waste တွေကိုစုစည်းပြီးတော့ မြေဆွေးလုပ်ဖို့အတွက်ကိုမှ တစ်လလုံးမှာကုန်ကျမယ့်စရိတ်က ငှက်ပျောသီးတစ်ဖီးစာထက် ပိုမကုန်ပါဘူး။ ဒီလောက်အထိကုန်ကျစရိတ်လည်း နည်းပါတယ်။

နောက်တစ်ခုကကျတော့ လူတိုင်းပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ရတယ်။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ လူတိုင်းပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ရတယ်။ ပညာသိပ်ပြီးတော့ မတတ်ကျတဲ့ သို့မဟုတ် ကျောင်းတွေဘာတွေ သိပ်မနေဖြစ်ကျတဲ့ စာမတတ်တဲ့ လူတွေဘာတွေကအစပေါ့ လူတိုင်းပါဝင်ပြီးတော့ လုပ်လိုရတယ်။ ဘယ်လိုနည်းစနစ်အမြင့်တွေမှလည်း မပါတဲ့အတွက်ကြောင့် မြန်မာပြည်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့နည်းစနစ်ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ပြီးကျနော်တို့တတွေယုံ

ပြီးတော့ organic waste တွေလို့ပြောရင် သစ်ရွက်ခြောက်တွေလည်းပါတယ်ဗျ။ အခုလိုခြောက်သွေ့ရာသီကို ရောက်ပြီဆိုလို့ရှိရင် သစ်ရွက်ခြောက်တွေလည်းအရမ်းကြွေကျတယ်။

အခုရန်ကုန်မြို့မှာဆို ဒီအချိန် မနက်အစောနဲ့ ညနေ ဘက်တွေတိုင်း မီးတွေ အရမ်းရှို့ကျတယ်။ ပြီးတော့ နှစ်တစ်နှစ်ရဲ့ ဒီအချိန်ကိုရောက်တိုင်း ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ air quality ကလည်း အမြဲတမ်း အနှိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ပါတယ်။ လေထုညစ်ညမ်းမူကလည်း အမြဲတမ်းပိုပြီးတော့ မြင့်မားလာပါတယ်။ ဒီသစ်ရွက်ခြောက်တွေကိုလည်း အစောကပြောတဲ့ kitchen waste တွေ food waste တွေနဲ့ တခါတည်းရောပြီးတော့ မြေဆွေးမြေဩဇာပြုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ကျနော်တို့တွေစီမံနိုင်ပါတယ်။ မီးရှို့မယ့်အစားပေါ့။ ဒီလိုလေးတွေရှိပါတယ်။ အဲ့တော့ အမှိုက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပြဿနာတွေကိုလည်း ကျနော်တို့သိပြီ။ ဖြေရှင်းနည်းတွေကိုလည်းသိပြီ။ ဒါဆိုရင် ဒီနည်းစနစ်တွေကို စပြီးလုပ်နေတဲ့သူတွေရှိပြီလားဆိုပြီးတော့ ကျနော်တို့ မေးစရာလေးတွေ ရှိပါတယ်။ ဟုတ်ကဲ့။

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်လောက်က စပြီးတော့ ကျနော်တို့ Bokashi Myanmar ဆိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းလေးတစ်ခု ကို ပူးပေါင်းတည်ထောင်ကြပြီးတော့ ဒီ organic waste တွေကို ကျနော်တို့ မြေဆွေးလုပ်ဖို့အတွက် စပြီးတော့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကျတယ်။ ဒီအထဲကမှ ကျနော်တို့ အလုပ်ဖြစ်တာလေးကို နည်းနည်းလေး ပြောချင်လို့။ ဥပမာ မြို့ထဲမှာ downtown မှာဆိုရင်လည်း back alley ပေါ့ တိုက်နောက်ဖေး project တွေ ကျနော်တို့ လုပ်နေတာရှိပါတယ်။ အဲ့ဘက်က အိမ်ထောင်စု ၈၀ လောက်ကနေ ပါဝင်တဲ့ သူတို့ဆီကထွက်တဲ့ တစ်နေ့တစ်နေ့ kitchen waste တွေကို စုပြီးတော့ သူတို့တိုက်နောက်ဖေးလမ်းကြားလေးမှာတင်ပဲ မြေဆွေးပြန်လုပ်ပြီးတော့ တိုက်နောက်ဖေးပန်းခြံလေးတွေ လုပ်ဖို့အတွက်လည်း

ကျနော်တို့လုပ်နေတာ အဲ့ project လည်း အခုအချိန်ထိသွားနေဆဲပါ။

နောက်ပြီးတော့ မြောက်ဒဂုံမှာဆိုရင်လည်း ဘိုကာရှီမြန်မာမြေဆွေးခြံတစ်ခုတည်ဆောက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ရပ်ကွက်စျေးကထွက်တဲ့ စျေးထွက်အဖြုန်းတွေ နောက်ပြီးတော့ တချို့ International school တွေ restaurants တွေ ကနေပို့တဲ့ food waste တွေ နောက်ပြီးတော့ သစ်ရွက်ခြောက်တွေ ဒါတွေကို ပေါင်းပြီးတော့ မြေဆွေး တန် ၂၀ နီးပါးလောက် ကျနော်တို့ လုပ်နိုင်တဲ့ မြေဆွေးခြံတစ်ခြံကိုလည်း တည်ထောင်ပြီးတော့ လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ ဒါမယ့်မြေဆွေးခြံလို့ ပြောလိုက်တဲ့အတွက် ခြံအကျယ်ကြီးမဟုတ်ပါဘူး။ သာမန်လူနေအိမ်ခြံရပ်ကွက်တစ်ခု မှာပဲလုပ်နေတာပါ။ ဒါ space efficient နဲ့ ပတ်သက်လို့ ချိတ်ဆက်ပေးတာပေါ့။ ဟုတ်ကဲ့ ဒီလိုမျိုးပြဿနာကိုလည်း သိပြီ အဖြေကိုလည်း သိပြီ နည်းစနစ်တွေလည်းရှိပြီ ဆိုနော့ ဒါကို ဘယ်သူလုပ်သင့်သလဲပေါ့ ကျနော်တို့ပြောကျတဲ့အခါကျတော့ ကျနော်တို့ အမှိုက်နဲ့ပတ်သက်ရင် ဒါမျိုးတွေလုပ်ရမယ်ဆိုရင် NGO တွေကလုပ်သင့်သလား အစိုးရက လုပ်သင့်သလား စည်ပင်ကလုပ်သင့်သလား ဒါမျိုးတွေလည်း မေးလာပြန်တယ်။ အဲ့အခါကျတော့ ဒီလိုမျိုးအဖွဲ့အစည်းတွေကနေ ပူးပေါင်းပါဝင်ပြီးတော့ လုပ်နိုင်ရင်လည်း ကောင်းတာပေါ့။ ဒါပင်မယ့် သူတို့မပါဝင်ခင်မှာ ကျနော်တို့ တစ်ဦးချင်းဆီကလည်း ကိုယ့်ဆီကနေ တနေ့တနေ့အမှိုက်ကထွက်တာ။ အဲ့တော့ ကျနော်တို့တစ်ဦးချင်းဆီက လုပ်ဆောင်ခဲ့ရင် ပိုပြီးတော့ ကောင်းတာပေါ့။ တချိန်မှာ အဖွဲ့လိုက်စုပြီးတော့ လုပ်နိုင်ရင်လည်း ပိုကောင်းတာပေါ့။ ဒါ့ကြောင့်မို့လို့ ဒီနေရာမှာ ကျနော်တိုက်တွန်းချင်တာက ကျနော်သိရင် ကျနော်ကနေ စလုပ်မယ်။ အကိုတို့အမတို့သိရင် အကိုတို့အမတို့ကနေ စလုပ်မယ်။

ဒိလိုအားဖြင့် ကျနော်တို့တစ်ဦးချင်းဆီကနေ ကိုယ့်ထွက်တဲ့ waste ကို လျော့ချပြီးတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ နေထိုင်ရာပတ်ဝန်းကျင်ကို ပိုပြီးတော့ သန့်ပြန့် ပိုပြီးတော့ စိမ်းလန်းတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုအဖြစ်ဖန်တီးနိုင်ကျဖို့ ကျနော်တိုက်တွန်းချင်တာပါ။ ကျေးဇူးပါ။